Risico’s #

Het voorstellen van een standaard en het verkrijgen van adoptie daarvan is niet eenvoudig. Hier de belangrijkste risico’s die we a priori zien.

Complexiteit Gegevensuitwisseling is een complex gebied. Veel lagen van techniek, standaarden en producten, veel belangen en behoeftes. Toegangsverlening is daar een onderdeel van dat raakt aan zowel techniek als inhoud, waardoor uitvoering en bestuur betrokken moeten zijn. Dit is een belangrijke reden waarom praktische uitvoering tot nu toe federatief niet ver gekomen is, ondanks technische mogelijkheden en organisatorische bereidheid.
Een standaard kan de complexiteit in beeld brengen, en kan ook een deel van de complexiteit wegnemen. Zeker als er bouwstenen en/of voorzieningen geboden worden. Daarnaast zullen de eerste wegbereiders laten zien wat er mogelijk is en een positief voorbeeld van adoptie laten zien.
Weerstand tegen verandering bij aanbieders en afnemers. Nu zijn aanbiedende partijen vrij om toegangsverlening te implementeren zoals zij dat het beste achten, en hebben dat ook gedaan. Het introduceren van een standaardmethode gaat hoe dan ook werk opleveren, zonder dat daar direct zichtbare verbeterde functionaliteit tegenover staat (‘het werkt nu toch ook’). Dit was ook het geval bij HaalCentraal: als koppelvlakstandaard is deze technisch duidelijk beter dan StUF of alleen REST, en toch bleef de adoptie steken en is de ontwikkeling stilgelegd.
Het project zal moeten laten zien wat de belangrijkste drijfveren zijn (zoals kostenbesparing en voldoen aan de wet- en regelgeving), en een kritische massa aan ondersteuning, voorstanders, en geslaagde implementaties laten zien.
Weerstand van leveranciers. Een bekend geluid is dat gemeentes en uitvoeringsinstanties veel geld kwijt zijn aan maatwerkoplossingen. Ze ervaren vast te zitten aan leveranciers (vendor lock-in). Het innoveren van bestaande oplossingen of overstappen wordt niet makkelijk gemaakt, uit (reële) angst voor omzetverlies door leveranciers.
Het doorbreken van een dergelijke lock-in of monopolie kan, naast een goede standaard en uitleg, via de samenwerkingsplatforms die er al zijn, zoals Open Webconcept.
Weerstand tegen verlegging van verantwoordelijkheden Het juist beleggen van verantwoordelijkheden betekent voor veel uitwisselingen dat de afnemer meer moet doen, en de aanbieder minder hoeft te doen. Dat kan aan beide kanten bezwaren opleveren:
- Aanbieders (of eigenlijk bronhouders) geven een taak uit handen, en daarmee een stuk controle. Dat kan op weerstand stuiten.
- Afnemers moeten meer verantwoording gaan afleggen. Ze zullen verplicht worden om verifieerbare verklaringen aan te vragen en het gebruik daarvan te implementeren, en daarmee een risico lopen dat dat niet goed gebeurt. Er is een kans dat niet meegewerkt wordt om dat risico te vermijden.